تعویض فیبر وکیومدر تمامی انواع پمپ خلا روغنی، قطعه ای به نام فیبر یا تیغچه وجود دارد که وظیفه آن لغزیدن بر روی پوسته داخلی پمپ وکیوم، گیر انداختن هوای مکیده شده از لوله های داخل چال شیردوشی و سپس هدایت هوا به بیرون پمپ و تولید خلا می باشد. با این توضیح، هر گونه خطای جزیی در ابعاد فیبرها، پریدگی لبه ها و وجود ترک بر روی فیبر به معنی فرار هوا و کاهش توان تولید خلا خواهد بود.
همچنین هر عاملی که منجر به خرد شدن فیبر در زمان حرکت روتور می شود، باعث آسیب به دیواره پمپ وکیوم شیردوشی خواهد شد. در تصویر زیر پمپ وکیومی مشاهده می شود که به علت پایین بودن کیفیت، روغن رسانی نامناسب و یا خرابی بلبرینگ ها، تیغچه ها در دو شیار که با رنگ زرد مشخص شده است، خرد شده اند.
از نظر اندازه، فیبرها می بایست ابعادی بسیار نزدیک به شیار روتور داشته باشند. به این معنی که بعد از قرار گرفتن در شکاف روتور، فیبر اصطلاحا در داخل شیار لق نزند؛ در غیر این صورت لرزش فیبر در شیار منجر به شکسته شدن سریع فیبرها خواهد شد.
همچنین ارتفاع فیبر باید به گونه ای باشد که کمی پایین تر از لبه شیار روتور قرار بگیرد. به این معنی که اگر نخی به دور روتور پیچیده شود نمی بایست سطح فیبر را لمس کند. بالاتر بودن سطح فیبر از شیار، منجر به برخورد فیبر به پوسته پمپ خلا شیردوشی ، کوبیده شدن سطح آن، انتقال فشار به بافت تیغچه و در نهایت خرد شدن آن می شود.
این امر طبیعی است که به مرور و با کارکرد دستگاه، فیبر ساییده شود. اما در صورت پایین بودن کیفیت فیبر، تیغه تحمل دمایی کمتری دارد و سریع تر از معمول می سوزد. فیبر نامناسب بافت ضعیف و سستی دارد و خیلی سریع در اثر برخورد با پوسته داخلی پمپ وکیوم از بین می رود و کوتاه می شود. هر گونه تغییر غیرطبیعی در فیبر سبب می گردد فضای لازم برای تولید خلا، بین روتور و پوسته پمپ ایجاد نشود و کارکرد یونیت وکیوم با اختلال مواجه شود. یکی از علایم کارکرد نادرست سیستم خلا، آن است که درجه نشانگر خلا (که بعد از پمپ وکیوم تعبیه شده است) دارای نوسان خواهد بود.
مواد اولیه تشکیل دهنده فیبر نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. در صورت تولید فیبر پمپ خلا از مواد اولیه بی کیفیت و یا نامناسب بودن فیبر برای پمپ روغنی، بافت فیبر روغن را جذب می کند و تیغه متورم می شود. در این حالت به علت تغییر سایز و ضخامت، فیبر به درستی بر روی جداره داخلی پوسته پمپ وکیوم قرار نمی گیرد و حتی گاهی به علت گیر کردن در شیار روتور، در هنگام گردش از محل خود خارج نمی شود. خارج نشدن فیبر از محل خود بر روی روتور به معنی تولید نشدن خلا می باشد.
یکی از علایم نامساعد بودن وضعیت پمپ خلا و کارکرد نادرست آن، این است که با برداشتن دو تا سه خرچنگی در انتهای سالن شیردوشی در زمان دوشش، بقیه خرچنگی ها به علت افت خلا خود به خود از پستان ها جدا می شوند و شیردوشی مختل می گردد. علت این اختلال، توان پایین دستگاه وکیوم شیردوشی در جبران خلا از دست رفته است.
تعویض فیبر و ذغال پمپ خلا
گرچه تعویض و سرویس کلیه قطعات شیردوشی می بایست توسط کارشناس خبره انجام پذیرد، با این حال در صورتیکه خود اقدام به تعویض فیبر می نمایید می بایست روش زیر را دنبال کنید.
- پمپ را به گونه ای قرار دهید که درب آن (سمتی که فولی بر روی شافت قرار گرفته است) به سمت بالا باشد.
- درب پمپ را باز کنید و روتور را به آرامی خارج کنید.
- اگر روتور به آسانی از جای خود خارج نمی شود، با چوب به قسمت پشتی روتور ضربه بزنید تا در جای خود آزاد شود. اکنون روتور را بیرون بیاورید.
- ذغال های قدیمی یا فیبرهای قدیمی را خارج کنید.
- اکنون بررسی کنید که داخل شیارها جسم خارجی و یا فیبر خرد شده وجود نداشته باشد.
- روتور و داخل پوسته را با بنزین یا گازوییل بشویید و دیواره داخل پمپ خلا را از هر گونه جسم خارجی پاکسازی کنید. هرگز برای شستشو از آب استفاده نکنید.
- فیبر یا ذغال جدید را جایگذاری کنید. ممکن است فیبرها (در طول و عرض) کمی بزرگتر از سایز شیار باشند. با کاغذ سمباده نرم، به آرامی لبه های اضافی را خارج از پمپ بسایید تا کمی پایین تر از لبه شیار روتور قرار بگیرد.
- اکنون روتور را داخل پوسته قرار دهید و درب پمپ را ببندید. دقت کنید که درب پمپ معمولا دارای زایده ی راهنما (پین) جهت قرارگیری در جای درست است.
توجه:
اگر پمپ وکیوم از نوع پمپ خشک و بدون روغن می باشد، در این حالت به جای فیبر در داخل شیارهای روتور، ذغال جایگذاری شده است. توجه داشته باشید که بر خلاف فیبر، ذغال پمپ شکننده است و می بایست با آرامش و دور از ضربه، جابجا شود
اگر در زمان باز و بست درب پمپ، متوجه علایم ساییدگی روتور بر روی درب یا داخل دیواره پوسته وکیوم پمپ شدید و یا نسبت به سلامت بلبرینگ ها تردید داشتید، هر چه سریعتر جهت سرویس دوره ای پمپ اقدام نمایید. بی توجهی به سرویس دوره ای منجر به آسیب بیشتر به جداره پمپ، شکسته شدن دوباره فیبرها و هزینه تعمیر بیشتر خواهد شد.
علت خرابی فیبر:
گاهی شکستگی فیبرها به علت تاب برداشتن شفت روتور یا خرابی بلبرینگ هاست که منجر به لنگ چرخیدن روتور می شود. در این حالت شفت یا محور روتور می بایست تنظیم شود که توصیه می شود این عملیات توسط فرد کاردان و کارشناس خبره انجام پذیرد. یادآور می شود که تنظیم محور پمپ در دامداری تقریبا غیرممکن است و نیاز به تجهیزات ویژه ای دارد.
در تصویر زیر سایش ناشی از برخورد روتور با درپوش پمپ خلا 2800 لیتری شیردوشی که به علت خرابی بلبرینگ ها ایجاد شده است را مشاهده می کنید. این نقص در نهایت منجر به شکستگی فیبرها و آسیب جدی به پوسته پمپ وکیوم شیردوشی شده است.
فارغ از کیفیت فیبر، روغن و روغن رسانی یکی دیگر از علت های خرابی و از بین رفتن فیبر پمپ خلا شیردوشی می باشد.
برای آگاهی از تاثیر مثبت و منفی نوع روغن بر عملکرد پمپ در دستگاه شیردوشی ، مقاله بالا را مطالعه نمایید.