لنگش گاو؛ درد پنهانی که سود دامداری را میبلعد
در حال بارگزاری
گاو تا زمانی سودآور است که صددرصد سالم باشد. برخی بیماریها اگرچه باعث افت تولید میشوند، اما اثر کوتاهمدت دارند و حتی در صورت تأخیر در تشخیص، قابل جبراناند.
اما برخی بیماریها بهصورت زنجیرهای عمل میکنند و زمینه بروز مشکلات بعدی را فراهم میسازند. یکی از مهمترین این بیماریها، لنگش گاو است.
گاو مبتلا به لنگش درد میکشد و این درد باعث میشود:
• کمتر غذا بخورد
• کمتر دراز بکشد
• دیرتر به شیردوشی برسد
• از رفتار طبیعی خود فاصله بگیرد
و اینها، آغاز یک مسیر زیانده برای دامدار است.
لنگش و اختلال در استراحت گاو
گاو لنگ برای خوابیدن و برخاستن دچار تردید است.
ترس از درد در هنگام دراز کشیدن یا بلند شدن، باعث میشود گاو مدت بیشتری سرپا بایستد. این وضعیت، بهویژه در جایگاههایی با طراحی نامناسب تشدید میشود.
مواردی که استراحت گاو لنگ را سختتر میکنند:
• فریاستالهای تنگ یا کوتاه
• نصب نادرست نرده گردن
• هر عامل محدودکننده حرکت طبیعی گاو
در این شرایط، گاو برای کاهش درد، از استراحت اجتناب میکند و این موضوع به تشدید لنگش منجر میشود.
پرسشهای کلیدی که آینده گله شما را تعیین میکنند
برای مدیریت صحیح لنگش، همواره به این سؤالات پاسخ دهید:
• آیا گاو مبتلا به لنگش سریع شناسایی میشود؟
• آیا بلافاصله پس از شناسایی درمان آغاز میشود؟
• آیا درمان توسط فرد مجرب انجام میگیرد؟
• آیا پس از درمان، بهبودی گاو پایش میشود یا رها میگردد؟
پاسخ شما به این پرسشها، مستقیماً سود یا زیان دامداری را رقم میزند.
شناسایی لنگش؛ چرا اغلب دیر انجام میشود؟
بهطور معمول تنها ۲۰ تا ۲۵ درصد موارد لنگش توسط دامدار یا افراد غیرمتخصص شناسایی میشود.
مشاهده لنگش در طول سالها برای دامدار عادی شده و همین عادیانگاری باعث نادیده گرفتن موارد جدید میشود.
در حالیکه فرد آموزشدیده، با بررسی:
• نحوه ایستادن گاو
• خط کمر
• الگوی گام برداشتن
بهراحتی میتواند مشکل اندام حرکتی را تشخیص دهد.
تأخیر در درمان؛ اشتباهی پرهزینه
در بسیاری از گلهها، درمان برخی بیماریها مانند ورم پستان در اولویت است، اما لنگش جدی گرفته نمیشود.
در حالیکه:
لنگش = گاو گرسنه
گاو گرسنه = افت سریع تولید
کاهش مصرف خوراک تنها یکی از پیامدهای لنگش است. لنگش میتواند به مشکلات تولیدمثلی، افت وزن، حذف اجباری و حتی مرگ دام منجر شود.
به محض مشاهده علایم مشکوک، سلامت گاو باید بررسی و درمان آغاز شود.
درمان غیر اصولی؛ عامل پنهان ایجاد لنگش
یک جمله معروف در دامداری وجود دارد:
«اگر لنگشی در گله نباشد، اصلاح نادرست سم میتواند آن را ایجاد کند.»
برداشتن بیشازحد بافت شاخی:
• کوریوم را در معرض آسیب قرار میدهد
• باعث کوفتگی، درد و لنگش میشود
در گلههایی با کف زبر و خشن، فرسایش سریع سم باعث نازک شدن کف پا میشود و خطر لنگش افزایش مییابد. بنابراین درمان باید حتماً توسط فرد ماهر و آموزشدیده انجام شود.
پایش بعد از درمان؛ حلقه گمشده مدیریت لنگش
پس از درمان اولیه، بسیاری از گاوها رها میشوند.
در حالیکه برخی دامها نیاز دارند:
• مجدداً معاینه شوند
• سمگیری اصلاحی انجام دهند
• کفش چوبی تعویض گردد
عدم پایش، یعنی:
• بازگشت دام به بیمارستان
• اتلاف هزینه درمان قبلی
• افزایش درد و افت تولید
کنترل رفتار گاو حتی دو هفته بعد از درمان، میتواند از هزینههای بزرگ جلوگیری کند.
هزینه واقعی لنگش را دستکم نگیرید
هزینه هر مورد لنگش ۵ میلیون تومان یا بیشتر است (برآورد سال ۱۴۰۰).
این هزینه شامل:
• دستمزد سمگیر
• دارو
• افت تولید
• هزینه کارگری
• کاهش وزن یا حذف دام
در گلههای صنعتی:
• حدود ۱۵٪ گاوها به دلیل مشکلات حرکتی حذف میشوند
• بیش از ۵۰٪ گاوها به علت لنگش به ظرفیت کامل تولید نمیرسند
مدیریت گاوهای لنگ؛ یک ضرورت عملی
گاوهای لنگ:
• گوشهگیرند
• همیشه آخر گله حرکت میکنند
• دیرتر به شیردوشی میرسند
• اغلب به خوراک تازه دسترسی ندارند
بنابراین:
• جایگاه این گاوها باید نزدیک سالن شیردوشی باشد
• باکس سمگیری در نزدیکی این گروه قرار گیرد
• مسافت پیمودهشده به حداقل برسد