دستگاه شیردوش چه وظیفه ای دارد ؟
شبیه سازی مکیدن نوزاد و تخلیه شیر از پستان ها بدون آسیب به سیستم پستانی دام
این شبیه سازی چگونه انجام می شود؟ با هماهنگی تجهیزاتی مانند لاینر، سیستم ایجاد خلا و پولساتور به عنوان مسئول انتقال ضربان و خلا به سرپستان ها و ایجاد حالت مکیدن.
تصور کنید گوساله یا بره دام به علت مشکلات مغزی، نمی تواند به خوبی پستان مادر را به دهان بگیرد و بمکد. سرنوشت چنین دامی، وزن از شیرگیری پایین و رشد نامناسب است. هر چند کلیه قطعات استفاده شده در دستگاه شیردوش به یک اندازه دارای اهمیت هستند و قابل حذف نمی باشند، با این حال شاید بتوان گفت که یک پولساتور ناسالم (همانند مغز یک گوساله بیمار)، به راحتی عملکرد سایر قطعات شیردوشی را تحت شعاع قرار می دهد.
کارکرد پولساتور به این گونه است که با روشن کردن پمپ خلا، هوای درون لوله ها مکیده می شود و این خلا در نهایت بر لاینر شیردوشی که روی سرپستان ها قرار می گیرد تاثیر می گذارد. به این صورت که با منقبض شدن لاینر در اثر خلا، سرپستان فشرده و شیر در اثر مکش وارد خرچنگی می شود. این حالتی است که برای مثال گوساله بر روی پستان گاو ایجاد می کند.
گوساله زبان خود را بر روی سرپستان قرار می دهد. سپس با فشار پستان توسط زبان (دستور از مغز) و همزمان ایجاد حالت مکش در دهان (دستور از مغز)، شیر را می مکد. سپس زبان کمی شل (دستور از مغز) و شیر بلعیده می شود. در مکش بعدی (با فرمان مغز) گوساله دوباره زبان خود را منقبض می کند و فرایند تکرار می شود.
حال مطلب بالا را دوباره بخوانیم:
اپراتور شیردوشی، خرچنگی شیردوشی و لاینرها را بر روی سرپستان قرار می دهد. سپس با فشار پستان توسط لاینر از طریق قطع جریان خلا (دستور از پولساتور) و همزمان ایجاد حالت مکش در لاینر (دستور از پولساتور)، شیر دوشیده می شود. سپس لاینر کمی شل می شود (دستور از پولساتور). در مکش بعدی (با فرمان پولساتور) لاینر دوباره منقبض می شود و فرایند تکرار می شود.
هرچند شبیه سازی توضیح داده شده چندان دقیق و علمی نیست، با این حال فرایند دوشش حالتی مشابه توضیحات بالا دارد و با این نگاه متوجه می شوید که چگونه عملکرد نادرست در پولساتور، می تواند دوشش را مختل و یا حتی متوقف کند.
از نظر فنی و با توجه به حساسیت گفته شده، آشکار است که به علت پایین بودن دقت عمل پولساتورهای بادی، استفاده از پولساتورهای پنوماتیک مورد اشکال است. در واقع دقت عملکرد حتی در بهترین پولساتورهای بادی و پنوماتیک به قدری پایین است که نیازی به تحلیل و بررسی ندارد. اما در پولساتور برقی می توان کمی در خصوص نحوه عملکرد اجزا دقیق تر شد و مقایسه انجام داد.
(توجه داشته باشید که این مقاله، نوشتاری فنی در خصوص مباحث الکترونیک نیست و توضیحات برای درک راحت تر مطالب، ساده شده اند)
یکی از قطعات اصلی پولساتور برقی، برد الکترونیکی است که به قطعات فرمان می دهد در چه وضعیتی قرار بگیرند تا دوشش انجام پذیرد.
همانند همه سیستم های الکترونیکی، اگر فرمان دهنده الکترونیکی از کیفیت پایینی برخوردار باشد، ارسال پیام به قطعات با کندی صورت می گیرد. استفاده از قطعات الکترونیکی با کیفیت بالا (که باعث افزایش 50 درصدی قیمت پولساتور می شود) در شیردوشی به قدری اهمیت دارد که 10 درصد کاهش زمان دوشش به علت استفاده از پولساتور با تکنولوژی برتر، مزیت رقابتی شرکت های تولیدکننده دستگاه شیردوشی محسوب می گردد.
یکی دیگر از قطعات مهم در پولساتور، بوبین است.
بوبین قطعه ای است که با ایجاد حالت القایی، سبب بالا و پایین رفتن مغزی فلزی تعبیه شده در داخل آن می شود.
بالا و پایین رفتن مغزی در کانال بوبین، باعث جریان یافتن خلا و قطع خلا در لاینرهاست. به این معنی که بعد از فرمان برد پولساتور، بوبین حالت القایی و آهنربایی پیدا می کند و سبب می شود مغزی به سمت بالا حرکت کند. بعد از اینکه مغزی پولساتور مسافت داخل بوبین را طی کرد و به انتها رسید، دریچه بالای بوبین بسته می شود و خلا قطع می گردد.
می بایست توجه داشت که حرکت مغزی در بوبین پولساتور گاودوش و قطع و وصل جریان خلا در بازه های زمانی 600 میلی ثانیه و 400 میلی ثانیه انجام می شود که گوش و چشم انسان قابلیت تشخیص خطا در آن را ندارد. از طرف دیگر، استفاده از دستگاه پولساتورسنج نیز گاهی نمی تواند مقدار خطا را شناسایی کند ( خطا در عملکرد پولساتور به این معنی است که قطع و وصل جریان خلا که منجر به دوشش می شود به دقت انجام نمی پذیرد).
بنابراین برای کاهش میزان خطا در حین دوشش، می بایست از قطعاتی در تولید پولساتور استفاده شود که تضمین نمایند فرمان های برد الکترونیکی پولساتور، به خوبی انجام می گردند.
توجه: یک پولساتور برقی ساده یا 60.40 تنها 60 بار در دقیقه ضربان ایجاد می کند. در پولساتورهای ماساژور که بوبین پولساتور در حالت ماساژ می بایست تا 200 بار در دقیقه بالا و پایین شود، اهمیت کیفیت قطعات و دقت عملکرد کاملا مشهود است. در یک پولساتور برقی اصطلاحا 24 ساعت کار، قطعات به گونه ای طراحی و تولید می شوند که میزان خطا کمتر از 50 میلی ثانیه باشد. این موضوع در کل زمان دوشش گله های بیش از 500 راس دوشا به خوبی نمایان می شود.
همانطور که می دانید پولساتورهای گاودوش، 60 درصد بازه زمان را صرف دوشش و 40 درصد را صرف ایجاد حالت استراحت می نمایند. اگر قطعاتی مانند مغزی بوبین به علت پایین بودن کیفیت، در برابر القایی شدن بوبین مقاومت کنند و با سرعت تعریف شده توسط تولیدکننده و طراح، دریچه بوبین را نبندند، این زمان به 50 درصد دوشش و 50 درصد استراحت خواهد انجامید. فارغ از مشکلات پستانی ناشی از این حالت دوشش، به خوبی مشخص می شود که با این اتفاق، زمان دوشش افزایش خواهد یافت.
با استفاده از قطعات الکترونیکی در بردهای استاندارد، تولیدکننده پولساتور، دمای بوبین ها را نیز کنترل می کند تا دوشش در حد ممکن نزدیک به استاندارد باشد. یک بی توجهی دیگر در تولید پولساتور که اغلب ناشی از بی اطلاعی تولیدکنندگان می باشد، بسته نشدن حفره بوبین توسط مغزی پولساتور به صورت کامل و صد درصدی است. به این معنی که گاهی مغزی در زمان تعریف شده، به حفره انتهای بوبین می رسد اما لبه مغزی بر روی حفره بوبین کاملا چفت نمی شود و خلا نشت می کند. در این حالت نیز دوشش نامناسبی خواهیم داشت.
یادآوری : در یک سالن شیردوشی 2 طرفه مجهز به 12 واحد دوشنده، در هر ساعت، هر ردیف می بایست 4 بار پر و خالی شود که برابر با دوشش 96 راس گاو خواهد بود. اگر زمان دوشش شما بیش از استانداردهای ذکر شده در مقالات و تجربیات دامداری های صنعتی است، در کنار عوامل مختلف تاثیرگذار مانند سطح مدرن بودن شیردوش، کیفیت لاینر و مهارت کارگران، می بایست صحت عملکرد پولساتورها را نیز در نظر داشته باشید.