یکی از چالش هایی که پرورش دهندگان دام شیری در طول دوره کاری خود تجربه می کنند، خرید دستگاه شیردوش و خدمات پس از فروش است. استرسی که در سال های اخیر به علت مشکلات مربوط به تحریم، ورود افراد سودجو و کم تجربه، گستردگی واردات برندهای ناشناخته و ضعف های مدیریتی در شرکت های تولید کننده و واردکننده شیردوش افزایش یافته است.
کدام برند دستگاه شیردوشی بهتر است؟
این یک سوال همیشگی برای دامدار است که چه دستگاه شیردوشی بخرد. دستگاهی که جدا از مسایل مریوط به خدمات پس از فروش، نیازهای وی را نیز برطرف نماید. مشکل آن جایی بیشتر می شود که دامدار در مواجهه با بازاریاب ها، با نکاتی مواجهه می شود که تصمیم گیری را برای وی سخت تر می کند. برای مثال به دامدار توصیه می شود به جای خرید یک دستگاه با 12 واحد دوشنده، شیردوشی بزرگتر (مثلا 20 واحدی) خریداری کند تا در آینده مجبور به خرید دستگاه دیگری نباشد. یا اینکه شیردوشی خود را مجهز به سیستم هایی کند که سرعت دوشش را افزایش دهد. مواردی که در ادامه به برخی از این نکات اشاره می شود.
دامدارهای بزرگ دنیا چه دستگاه شیردوشی خریداری می کنند؟
در بیشتر نقاط دنیا، معمولا دامدارهای با تعداد دام بیش از 200 راس دوشا تمایل به خرید برندهایی چون وستفالیا و دلاوال دارند. علت آن نیز کاملا مشخص است. توانایی و به روز بودن این شرکت ها که ناشی از سرمایه گذاری ایشان در قسمت تحقیق و توسعه می باشد، همواره فناوری های جدیدتری را به دامدار پیشنهاد می دهد. بنابراین دامدار به سراغ شرکت هایی می رود که مشکلات او را کمتر می کنند و به افزایش تولید شیر کمک می نمایند.
نتیجه بی توجهی به نیاز دامدار در زمان نصب شیردوشی
شاهد این موضوع، تمایل برخی دامداران به تغییر واحد دوشنده و قطعات دستگاه شیردوش تازه خریداری شده به برندهای معروف تر است. زیرا شرکت فروشنده نتوانسته است توقعات دامدار مانند دوشش دام ها در زمان مشخص شده، رکوردگیری و خدمات پس از فروش را برطرف سازد و مشکلی بر مشکلات او افزوده است.
بنابراین دامدار، به عنوان شخصی با توان ریسک پایین به علت کار با موجود زنده، به سراغ برندهایی می رود که کمترین میزان درگیری را برای وی ایجاد کنند و برای سالیان طولانی بهترین خدمات را ارایه نمایند.
ملاک برتری یک برند در ایران
به نظر می رسد این موضوع به صورت یک قاعده در آمده است که در زمان فروش تجهیزات صنعتی، هر شرکت یا مجموعه ای که انبار بزرگتر و لوازم بیشتری داشته باشد در آینده خدمات دهی بهتری خواهد داشت. چنانکه، خدمات بعد از فروش بسیار مهم تر از امکانات یک دستگاه در زمان خرید است. هر چند که یک شیردوش دارای امکانات مدرن باشد، از کار افتادن آن و یا از دسترس خارج شدن قسمتی از خدمات آن به علت نبود قطعات، به هدر رفتن پول محسوب می شود.
فروشنده شیردوش یا همراه
یکی دیگر از نکات بسیار مهم، حضور شرکت فروشنده در کنار دامدار بعد از خرید دستگاه شیردوشی است. توصیه های فروشنده در خصوص نحوه ساخت و طراحی سالن شیردوش بسیار مهم است. اینکه آیا می بایست فضایی برای گسترش در آینده در نظر گرفته شود، طول و عرض چال شیردوش و نکات به ظاهر بی اهمیت مانند ترتیب چیدن سرامیک ها برای زیبایی سالن شیردوش مواردی است که دامدار برای تمام طول عمر دامداری خود با آن درگیر خواهد بود.
خرید سالن شیردوشی بزرگ سرمایه گذاری یا ضرر
گاهی فروشندگان آگاهانه و یا تنها از سر دلسوزی، به دامدار پیشنهاد تاسیس چال شیردوش بزرگتری را می دهند. برای مثال به دامدار توصیه می کنند به جای نصب شیردوش 12 واحدی برای دوشش 400 راس دام موجود، سالنی با 40 واحد دوشنده نصب شود تا در سال های آینده که گله به ظرفیت 1000 راس دوشا رسید ، دامدار نیازی به راه اندازی چال شیردوش جدید نداشته باشد.
این پیشنهاد یکی از مواردی است که دامدار را دچار چالش جدی می نماید. گرچه جواب به این سوال چندان راحت نیست و مواردی مانند تفکر مدیریتی و مالی را نیز می بایست لحاظ نمود، اما می توانیم موقعیت را کمی ساده تر کنیم.
فرض کنید شما قصد تاسیس یک سالن غذاخوری دارید. با تخمین شما و در پنج سال اول، حداکثر در هر وعده 100 نفر مهمان خواهید داشت. بعد از پنج سال، مهمان های شما احتمالا ( توجه کنید احتمالا) به 200 نفر خواهد رسید.
اکنون سوال اینجاست که آیا شما برای 100 نفر میز و صندلی و امکانات خریداری می کنید یا برای 200 نفر؟ آیا هزینه کردن برای 5 سال آینده (که چندان برای خود شما هم روشن نیست) عاقلانه است؟ آیا بهتر نیست فعلا برای 100 نفر امکانات فراهم شود و سپس از درآمد حاصل از پنج سال اول برای خرید تجهیزات در پنج سال دوم هزینه شود؟
از نظر حسابداری گزینه دوم توجیه اقتصادی بیشتری دارد. به خصوص آنکه در طی این 5 سال ممکن است شرایط به گونه ای پیش رود که ترجیح دهید ظرفیت را در حد 100 مهمان نگه دارید. در این حالت افسوس سرمایه هزینه شده بدون استفاده را نخواهید خورد.
اکنون مثال بالا را به تعداد دام دوشای فعلی و پنج سال آینده خود تعمیم دهید.
لطفا توجه داشته باشید که سالن بزرگ شیردوشی نیاز به مدیریت بسیار دقیق، کارگران ماهر و پرسنل حرفه ای دارد. اگر احساس می کنید که ممکن است در این قسمت ها ضعف داشته باشید، با تاسیس یک چال شیردوشی کوچکتر و متناسب با تعداد دام فعلی، می توانید زمان لازم برای آمادگی فکری خود و پرسنل دامداری را نیز فراهم کنید.
این موضوع را هم توجه داشته باشید که وجود تعداد سالن شیردوشی زیاد و بیشتر از دو شیردوش، چندان مطلوب نیست.
چه نوع سیستمی مناسب سالن شیردوشی شماست؟
پیش از خرید دستگاه شیردوش، با مفاهیمی چون سالن شیردوش هرینگ بون، فریم پارالل، فست اگزیت Fast Exit و شیردوش روتاری آشنا شوید تا منظور فروشنده و توضیحات وی را بهتر بفهمید. هر سیستمی مزایا و معایبی دارد و این وظیفه فروشنده است که دامدار را در جریان آن قرار دهد. با این حال، سیاست فروش شرکت ها گاهی مانع از بیان همه واقعیت هاست. پس چه بهتر که با دید باز و آگاهی بیشتر برای خرید اقدام کنید.
هر واحد دوشنده برای دوشش چه تعداد دام مناسب است؟
یکی دیگر از نکاتی که فروشندگان در زمان معرفی شیردوش های خود به عنوان تبلیغ به دامدار گوشزد می کنند، تعداد دامی است که در هر ساعت توسط هر واحد دوشنده، دوشیده می شود.
شما در زمان معرفی محصول ممکن است با این توضیح فروشنده مواجه شوید که با استفاده از این دستگاه در هر ساعت می توانید 200 راس گاو را بدوشید.
در این حالت برآورد شما این خواهد بود که دوشش 1000 راس دام حدود 5 ساعت طول خواهد کشید. اما بعد از نصب دستگاه شیردوش متوجه خواهید شد که این زمان تنها چند دقیقه کمتر از 6 ساعت است و ظرفیت شیردوشی و کارگران شما پاسخگوی حجم تعداد گاو ها نیست و به طور دایم درگیر مسایلی مانند ورم پستان خواهید شد.
اکنون با مثالی این موضوع را بازتر می کنیم. در حالت عادی و در یک سیستم شیردوشی پارالل 40 واحدی، در بهترین حالت شما می توانید 5 راس دام در ساعت به ازای هر واحد دوشنده بدوشید.
5 راس دام در ساعت * 40 واحد دوشنده = دوشیدن 200 دام در ساعت
پس با دستگاه فوق برای دوشیدن 1000 راس دام، حداقل به 5 ساعت زمان نیاز خواهید داشت.
اگر تعداد واحد دوشنده را به 80 واحد افزایش دهید، سرعت دوشش در بهترین حالت به 4.5 تا 4.7 راس گاو در ساعت به ازای هر واحد دوشنده خواهد رسید. بیاییم برای 1000 راس دام ذکر شده در بالا عدد 4.5 راس گاو در ساعت به ازای هر واحد دوشنده را ملاک قرار دهیم.
4.5 راس دام در ساعت * 80 واحد دوشنده = دوشیدن 376 راس دام در ساعت
پس با دستگاه 80 واحدی و برای دوشیدن 1000 راس گاو، کمی بیش از 2.5 ساعت (دو ساعت و نیم) زمان نیاز خواهید داشت.
با این دو مثال می توانید تشخیص دهید که شاید برای دوشیدن 500 راس دام، دستگاه 40 واحدی انتخاب چندان مناسبی نیست. زیرا دستگاه 40 واحدی که قیمت بالایی نیز دارد تنها 3 ساعت در هر وعده برای دوشش استفاده خواهد شد. در حالیکه قابلیت این شیردوشی بیشتر از مصرف شماست.
در این حالت خرید دستگاه شیردوش 40 واحدی تنها در یک حالت برای شما توجیه خواهد داشت و آن زمانی است که نرخ افزایش ظرفیت گله شما، به پشتوانه تلیسه های خودتان نباشد و قصد خرید دام در آینده نزدیک را داشته باشید.
(توجه کنید که اگر در حال حاضر سرعت دوشش در شیردوشی شما بیش از 5 و یا کمتر از 4 راس گاو در ساعت به ازای هر واحد دوشنده می باشد، مشکل می بایست توسط کارشناس بررسی و شناسایی گردد)
نتیجه گیری
ممکن است درک توضیحات بالا و انطباق آن با شرایط فعلی تان چندان ساده نباشد و هنوز نتوانید برآورد دقیقی از دستگاه شیردوش مورد نیازتان داشته باشید. علت بسیار روشن است. طراحی سالن شیردوشی عملیاتی پیچیده است و به دانش فنی و علمی در جوانب مختلف نیاز دارد که ممکن است شما از آن بهره مند نباشید. از این رو بهتر است برای خرید دستگاه مناسب خود با کارشناسان زبده مشورت نمایید. یادآور می شود که پس از نصب دستگاه شیردوش، هزینه جبران خطا بسیار بیشتر از هزینه ابتدایی تحقیق و بررسی است.