عوامل مختلفی منجر به بروز بیماری های پستانی در دامداری های شیری می شوند:
و عوامل شناخته شده دیگر که هر کدام به تنهایی و یا در کنار سایر عوارض، می تواند منجر به ابتلا پستان به بیماری و زیان ده شدن دام برای دامدار گردد.
در این مقاله به برخی عوارض ناشی از عوامل محیطی و اختلالات متابولیکی بر روی پستان دام اشاره می شود.
1- وجود خون در شیر
.jpg)
.jpg)
این حالت بیشتر در گاوهای تازه زا مشاهده می گردد و از حالت خفیف یعنی وجود چند لخته خون در شیر یک کارتیه تا خروج خون از همه کارتیه ها را شامل می شود. در موارد خاص، وجود خون در شیر ممکن است ناشی
از موارد زیر باشد.
- ضربه به پستان در زمان زایمان
- ادم بسیار زیاد پستان
- راه رفتن غیر معمول گاوها،
- وجود پستان های آویزان که در حین راه رفتن گاو با پاها برخورد میکند.
- پارگی لیگامنت های جلویی پستان
2- زخم جلوی پستان
علامت این بیماری بوی بد پستان می باشد. بیماری به صورت یک ناحیه خیس، بدبو و همراه با ترشحات در جلوی پستان دیده می شود. این بیماری اغلب در گاوهای تازه زای مسن دیده می شود.
3-وجود نخود در سرپستانک
دراین بیماری، بعد از جدا کردن خرچنگی شیردوشی هنوز یکی از کارتیه ها از شیر پر است. با دوشش با دست، در ابتدا شیر به راحتی خارج می شود اما ناگهان این جریان قطع می شود. این قطعات نخود مانند، بافت فیبروزی در ابعاد و رنگ های مختلف می باشند. برای درمان می بایست با مشاوره با دامپزشک اقدام به تخلیه و خارج نمودن نخود از کانال پستان نمود.
4- حساسیت به نور
این بیماری در اثر خورده شدن مواد حساس به نور و یا آسیب های کبدی در دام مشاهده می شود. در این حالت با تجمع این ترکیبات در زیر پوست سرپستان ها و برخورد نور، پوست ملتهب و دردناک می شود.
5- آفتاب سوختگی سرپستانک
گاهی در بعضی گاوها پستان بزرگ و سفید رنگ به صورت یک طرفه در مواجهه با آفتاب دچار آفتاب سوختگی می شود. محل آفتاب سوخته با حضور حشرات و عدم رعایت بهداشت، تبدیل به زخم های پوستی می شود.
6- ادم پستان
ادم ناشی از تجمع مایعات در داخل بافت و زیر پوست است. در ادم های شدید امکان دارد پوست ترک بخورد و از بافت جدا شود. به علت دردناک بودن شیردوشی، در این حالت دام می بایست حذف شود.
از جمله مواردی که باعث ادم بیش از حد پستان می شوند:
- سن زیاد و یا چاقی بیش از حد تلیسه ها
- تغذیه بیش از حد، درست قبل از زایمان
- افزایش بیش از حد مکمل های معدنی قبل از زایش
- کافی نبودن تحرک دام ها به خصوص در زمان زایمان
- پارگی لیگامنت های پستان
7- ادم یک کارتیه
این بیماری، اخیرا شایع شده است. این عارضه به طور ناگهانی بروز می کند و ممکن است یک کارتیه و گاهی هم دو کارتیه را درگیر نماید. این نوع ادم در اغلب اوقات در اواسط دوره شیردهی بروز می کند. در این شرایط دوشیدن دام به سختی انجام می شود.
8- اگزمای مرطوب و یا افتادن پوست پستان
ظاهرا این بیماری به ادم بیش از حد پستان مربوط می شود . این ضایعه بیشتر در پوست ناحیه بین پستان و پای تلیسه ها دیده می شود. در موارد حاد، دوشیدن شیر تلیسه غیرممکن و گاه منجر به بروز ورم پستان می شود.
9- نکروز شدن سرپستانک به علت عدم خونرسانی
این حالت با یک خشکی ساده در قسمتی از پوست سرپستانک ایجاد می شود که در صورت عدم درمان می تواند تمام سرپستانک را درگیر نماید. در موارد حاد می تواند منجر به جدا شدن سرپستان ها شود.
عواملی مانند حساسیت به لاینر، کشیدن لاینرها در زمان جداسازی از پستان، تراز نبودن خرچنگی ها در زمان دوشش و نقایص مادرزادی باعث بروز این بیماری می شوند.
10- عدم تولید شیر یکی از کارتیه ها
این حالت در ابتدا در تلیسه ها در حین 4 ماه اول شیردهی رخ می دهد. به طوری که یکی از کارتیه ها شروع به کوچک شدن کرده و تولید شیر کاهش می یابد و این حالت آنقدر ادامه می یابد که منجر به غیر فعال شدن کارتیه می گردد.
11- آسیبهای شیمیایی به سرپستانک
این حالت زمانی رخ می دهد که به جای استفاده از ضدعفونی کنند های پستانی مانند تیت گارد، به اشتباه و با اسیدهای شوینده دستگاه شیردوش، سرپستان را آغشته کرده باشند.