در صحبت با فروشندگان دستگاه شیردوش، ادبیات یکسانی شنیده می شود. همه گی اعتقاد دارند دستگاه شرکت رقیب بی دلیل گران است و خدمات پس از فروش رقیب ضعیف می باشد. از نظر این فروشندگان همه قطعات و لوازم از نظر فنی یکسان هستند و علت کمتر بودن قیمت ارایه شده توسط ایشان آن است که به سود کمتر قانع هستند.
آیا شما توجیه فروشنده را در خصوص قیمت باور می کنید؟
منطقی است که دو دستگاه با مشخصات فنی یکسان، تفاوت قیمت چندانی با هم نخواهند داشت؛ زیرا قیمت هر کالایی در بازار مشخص است. پس به احتمال زیاد اختلاف قیمت دستگاه ها با یکدیگر به دلیل متفاوت بودن کیفیت و عملکرد آن هاست. متاسفانه به علت شفاف نبودن موضوعات فنی دستگاه ها مانند طول عمر قطعات، کشور یا مبدا تولید کننده لوازم اصلی، دقت عملکرد قطعات الکترونیک و میزان مهارت شرکت فروشنده نسبت به موضوع شیردوشی، تصمیم گیری سخت تر و دشوار تر می شود و ریسک خریدار افزایش پیدا میکند.
یکی از بهترین راه ها برای کاهش ریسک، کسب آگاهی نسبت به یک موضوع است. اما به چه میزان می توان نسبت به کارکرد یک دستگاه شیردوش اطمینان حاصل نمود. نزدیک ترین جواب، مشاهده کارکرد دستگاهی است که قبلا نصب شده است و اینکه چه مقدار به شخص فروشنده اعتماد داریم. در این حالت توضیحات فنی در اولویت دوم قرار می گیرد.
آیا ظرفیت و توان دستگاه شیردوش بر درآمد ما تاثیرگذار است؟
فرض کنید شما مقداری پول دارید و قصد دارید یک دستگاه برای تولید کالایی خاص را خریداری کنید.
قبل از خرید مدت ها تحقیق می کنید و در نهایت دستگاهی که نیاز شما را برطرف کند تهیه می نمایید. مدتی بعد از خرید دستگاه متوجه می شوید ظرفیت تولید دستگاه کمتر از مقداری است که به شما گفته شده بود. برای مثال به شما گفته بودند که می توانید روزانه تولیدی به ارزش یک میلیون تومان داشته باشید اما سرعت دستگاه به اندازه نهصد هزار تومان است. یعنی شما روزانه 100 هزار تومان و سالانه بیش از 36 میلیون تومان از دست خواهید داد. درآمدی که تنها با کمی پرس و جو و بیان صادقانه اطلاعات توسط فروشنده و در نهایت خرید یک دستگاه بهتر می بایست در جیب شما باشد.
به عنوان یک پرورش دهنده دام شیری، شیر دام شما درآمدتان و پستان دام شما (ژنتیک گله) توان تولید شماست. ماشین شیردوشی هم نقش همان دستگاهی را ایفا می کند که در مورد آن پرس و جو کرده بودید.
با یک محاسبه ساده اگر تنها یک گاو بدوشید و توان تخلیه دستگاه شیردوش شما در هر وعده 300 سی سی کمتر از توان تولید دام تان باشد، این مقدار در یک روز برابر با 1 کیلوگرم شیر و در طی دوره شیردهی استاندارد، برابر با تقریبا 300 کیلو شیر خواهد بود که از دست شما رفته است. حال این عدد را در تعداد دامی که در حال حاضر با یک دستگاه با توان پایین می دوشید ضرب کنید. بدون شک به عدد بزرگی خواهید رسید.
چه مواردی را برای خرید دستگاه شیردوش در نظر بگیریم؟
یکی از مهمترین فاکتورهای خرید دستگاه شیردوش به روز بودن تکنولوژی آن است. به روز بودن، تنها جک دار بودن دستگاه شیردوش و یا استفاده از گردن بند هوشمند برای رصد دام ها در گله نیست. به روز بودن در همه قطعات اصلی دستگاه شیردوش می بایست رعایت شود و البته پیش از قطعات، فروشنده دستگاه شیردوش نیز می بایست به علم روز و تغییرات آتی در صنعت شیردوشی آگاهی بالایی داشته باشد.
اینک یک مثال می زنیم. فروشنده به شما یک دستگاه شیردوش با " خرچنگی 150 سی سی " با بهترین کیفیت موجود پیشنهاد داده است.
آیا این یک پیشنهاد خوب است؟
در هر ضربان پولساتور حدود 300 سی سی شیر از پستان گاو پر تولید امروزی به خرچنگی وارد می شود. اگر ظرفیت خرچنگی دستگاه شیردوش شما کمتر از این مقدار است مانند آن است که شما شیر آب را تا آخر باز کنید و بخواهید یک فنجان کوچک را پر از آب کنید. نتیجه کار چندان خوشایند نیست. فشار آب مانع از پر شدن فنجان می شود و آب به بیرون می پاشد. در خرچنگی کوچک نیز مشکلی مشابه ایجاد خواهد شد. با این تفاوت که شیر از خرچنگی بیرون نمی ریزد، بدتر از آن با فشار به داخل کانال پستان باز می گردد و مشکلات پستانی مانند ورم برای دام شما ایجاد می کند.
دامدار هزینه زیادی برای داشتن دام های اصلاح نژاد شده می کند و با صرف هزینه های سنگین خوراک و
مدیریت، تلاش می کند بیشترین شیر را از هر راس دام استحصال کند. اما مشکل آنجاست که بخواهیم خودروی تندروی خود را بر روی جاده خاکی برانیم. پرورش و نگهداری گاو پرشیر امروز نیاز به دستگاه های مدرن و با محاسبات روز صنعت دامپروری دارد؛ در غیر این صورت دستگاه شیردوش، خود باعث افت شیر و کاهش تولید خواهد شد. به بیان دیگر گاو شما می تواند پنجاه لیتر شیر در روز تولید کند اما دستگاه شیردوش شما نمی تواند این مقدار شیر را تخلیه کند و در نتیجه تولید گاو کاهش خواهد یافت.
موارد ذکر شده در زیر هر یک به تنهایی بر عملکرد و سرعت دوشش دام ها تاثیر گذارند. کیفیت پایین و کارکرد نادرست هر یک از این قطعات می تواند سبب شود شیر دام به خوبی تخلیه نشود و یا برای دوشش کامل نیاز باشد دام بیشتر از زمان استاندارد در سالن شیردوش بایستد.
تفاوت های خرچنگی:- حجم خرچنگی 150 سی سی تا 400 سی سی
- کاسه خرچنگی از جنس پلی کربنات، پلاستیک یا پلی سولفان
- کفی تمام استیل یا پلاستیکی
تفاوت در جنس شل:- پلاستیکی
- پلی کربنات درجه یک یا درجه دو
- آهنی با روکش پلاستیک
- استیل بگیر
- استیل نگیر درجه یک
تجهیزات خلا:- وکیوم پمپ روغنی درجه یک یا درجه دو
- وکیوم پمپ بلوئر
- به همراه اینورتر یا بدون آن
- تراپ شیشه ای، استیل یا پلی کربنات
اتصالات و رابط ها:- پلاستیکی (ضعیف)
- لاستیکی
- استیل (گران و با کیفیت)
- جوش آرگون
جنس لاینر و شیلنگ:- پی وی سی
- لاستیک
- سیلیکون
- ایرانی یا وارداتی
نوع رکوردگیر:
- شیشه رکوردر چینی
- میلکمتر مکانیکی ایرانی یا وارداتی
- میلکمتر دیجیتال
- میلکمتر متصل به اتوماسیون شیردوشی
کیفیت تجهیزات انتقال شیر:- پمپ شیر از ظرفیت 55 صدم کیلووات تا 2 کیلو
- کیفیت استیل سره پمپ شیر
- رسیور استیل یا شیشه ای
- فلوسوییچ ساده یا حرفه ای
- تابلو پمپ شیر ارزان یا حرفه ای
میزان به روز بودن دستگاه:- جک دار یا ساده
- با یا بدون نرم افزار مدیریت گله
- دقت در سیم کشی
- با یا بدون کابینت
جنس لوله ها و خطوط خلا، انتقال شیر و آب:
به علت وسیع و عمیق بودن مطالب، توضیح نقش هر یک از این قطعات در کارکرد صحیح دستگاه شیردوش در این نوشتار امکان پذیر نیست. اما به عنوان مثال پولساتور با تکنولوژی چهل سال پیش (مدل پنوماتیک) برای ساعت کار بالا و دوشش دام با رکورد روزانه 40 کیلو شیر طراحی نشده است. ضربان نامنظم پولساتور و افت عملکرد آن بعد از چند ساعت دوشش، منجر به بروز ورم پستان به خصوص در بهاربند دام های پرشیر می شود. یک پمپ تخلیه شیر با طراحی نادرست منجر به تلخ شدن شیر دوشیده از دام ها می شود و لاینر نامرغوب با ایجاد درد در سرپستان، شرایط را برای شروع سیکل هورمونی آزادسازی شیر نامساعد می نماید.
در مقایسه با دانش روز دامپروری، همواره باید از خود بپرسیم طراحی دستگاه شیردوشی که قصد خرید آن را داریم به چه صورت است؟ آیا خلا دستگاهی که به ما معرفی می شود یکنواخت است؟ آیا دارندگان یک برند خاص مدام با هایپرکراتوزیس یا پرولاپس سرپستان ها مواجه نیستند؟ آیا اسکلت شیردوش های نصب شده توسط فروشنده به استحکام برندهای مطرح دنیاست؟ آیا قطعات مصرف شده در شیردوش با دوام هستند و یا نیاز به تعویض در زمان های کوتاه دارند؟
هزینه های تحمیلی به دامدار ناشی از گاو مبتلا به هایپرکراتوزیس، میزان افت شیر ناشی از ورم پستان به علت بسته نشدن سرپستان ها و حذف دام های مبتلا چقدر است؟ آیا مجموع این هزینه ها در طول سالیان استفاده از دستگاه شیردوش کم کیفیت و یا بدون سرویس مناسب، بیشتر از قیمت خرید آن دستگاه نیست؟
چه زمانی دامدار نیاز به شیردوش خط وسط (میدلاین) و چه زمان نیاز به شیردوش دو طرفه دارد؟ سرعت دوشش و ضریب پر و خالی شدن دستگاه شیردوش یک فروشنده چقدر است؟
موارد و نمونه سوال های ذکر شده در بالا مواردی است که معمولا فروشندگان تمایلی به صحبت درباره آن ندارند زیرا مجبور خواهند شد اطلاعات فنی تر و دقیق تری به دامدار ارایه نمایند که گاه موجب افشای نابلدی، گرانفروشی و از دست دادن بازار خواهد شد.
منظور از این نوشتار آن نیست که دستگاه ارزان قیمت تر دستگاه ضعیف تری است یا فروشنده ای که دستگاه را با قیمت پایین تری ارایه می کند، از کیفیت محصول کاسته است. هدف آن است که خریدار پیش از نصب دستگاه می بایست جایگاه و برنامه آتی خود (مانند تعداد دام دوشا در 5 سال آینده – طرح توسعه – میزان سرمایه گذاری) را به خوبی برای فروشنده بیان نماید تا ایشان بتوانند شیردوش متناسب با نیاز خریدار را با مشخصات فنی صحیح و آگاهانه به وی پیشنهاد نمایند.
هدف تولید کننده شیر، تولید شیر با کیفیت است. جدا از مسئولیت ما در قبال سلامت جامعه به واسطه تولید شیر با کیفیت، دامدار نباید به خاطر پایین بودن کیفیت لوله های استیل انتقال شیر، مدام در معرض جریمه های کارخانه های لبنیات سازی باشد و یا سالانه هزینه تعویض لوله های بی کیفیت ضربه خورده و له شده را بپردازد.
مهم نیست که چه مقدار پول برای سرمایه گذاری در بخش دامداری در نظر گرفته اید اما مهم است که هر ریال پول شما چگونه بیشترین درآمد را می تواند روانه جیب شما کند.